Toz Ölçümü
Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkarılan İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analiz Laboratuvarları Yeterlik Yönetmeliği’ne göre, iş ortamında bulunan gazlar, buhar ve tozlar çalışma ortamının ve çalışanların sağlığını etkileyen kimyasal faktörler arasındadır. Özellikle tozlar çalışan sağlığı açısından ciddi bir tehlikedir. İş ortamlarında tozlanmanın neden olacağı sağlık risklerinin önlenmesi amacı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 2013 yılında Tozla Mücadele Yönetmeliği çıkarılmıştır. Bu yönetmelik hazırlanırken, iş sağlığı ve güvenliği dikkate alınarak, iş ortamındaki tozla mücadele etmek ve çalışanları tozun zararlı etkilerinden korumak ve bu yolda alınacak önlemleri tespit etmek hedeflenmiştir.İşveren kuruluşlar, toz ölçümleri konusunda mutlaka bir risk değerlendirme çalışması yapmak zorundadır. Bu zorunluluk İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği hükümlerine uygun şekilde yerine getirilmelidir. Toz yaratan işlerde yapılacak risk değerlendirme çalışmalarında şu sayılan noktalar özellikle dikkate alınmalıdır:
• Çalışma ortamında bulunan tozun çeşidi
• Bu tozun sağlık ve güvenlik açısından olası tehlike ve zararları
• Çalışanların toza maruziyet seviyesi, süresi ve sıklığı
• Yönetmelik ekinde gösterilen mesleki maruziyet sınır değerleri
• Yapılan toz ölçüm sonuçları
• Alınması gereken önleyici tedbirler
• Daha önce yapılan sağlık gözetimlerinin sonuçları
Genel olarak solunum yolu ile akciğerlere kadar ulaşan tozların boyutları 10 mikrondan küçüktür. Bunlar kan akışı ile diğer organlara kadar ulaşırlar ve vücuttan atılamadıkları için birikmeye başlarlar. İnsan sağlığı açısından tehlike yaratan ise bu durumdur.
Çok çeşitli toz ölçüm yöntemleri bulunuyor. Dozimetrik toz ölçümleri, çevre havası toz ölçümleri, PM 10 ortamda toz ölçümleri ve çöken toz ölçümleri bu yöntemlerden birkaçıdır. Tozla Mücadele Yönetmeliği’ne göre toz ölçümlerinin risk değerlendirme çalışmaları sonucuna göre tespit edilen periyodik aralıklarda yapılması gerekmektedir. Ancak çalışma ortamında toz maruziyetinin bulunduğu koşullarda bir değişiklik görüldüğünde bu ölçümler tekrarlanmalıdır. Yapılan ölçüm sonuçları yönetmelik ekinde açıklanan mesleki maruziyet sınır değerleri içinde olmalıdır. Ayrıca yapılacak toz ölçümlerinin, ön yeterlik veya yeterlik belgesine sahip laboratuvarlar tarafından yapılması gerekmektedir.
